هرآنچه از صندوق سرمایه گذاری اهرمی باید بدانید

در مقاله پیش رو، به بررسی و تحلیل صندوق سرمایه گذاری اهرمی می‌پردازیم، اما پیش از ورود به جزئیات این نوع صندوق، مهم است که ابتدا با مفهوم سرمایه‌گذاری در صندوق‌های مختلف و اهمیت آن در بازارهای مالی آشنا شویم.

سرمایه‌گذاری از طریق صندوق‌ها یکی از شیوه‌های غیرمستقیم سرمایه‌گذاری است که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد تا از بازارهای مالی سود کسب کنند. این صندوق‌ها با داشتن تیم‌های متخصص و مدیریتی حرفه‌ای، در بازارهای مختلف سرمایه‌گذاری کرده و در پی کسب حداکثر سود برای صندوق و سرمایه‌گذاران خود هستند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس نوع فعالیت، چگونگی سرمایه‌گذاری و درجه ریسک‌پذیری به انواع گوناگونی چون صندوق‌های سهامی، مختلط و درآمد ثابت تقسیم می‌شوند.

در این مقاله، هدف ما آشنایی با صندوق‌ سرمایه‌گذاری اهرمی، شیوه عملکرد آنه، مزایا، معایب و چگونگی سرمایه‌گذاری در این نوع صندوق‌ است.

اهرم چیست

برای جابه‌جا کردن یک جسم سنگین باید از اهرم که یک ابزار میله‌ای شکل است، استفاده کنید. این ابزار به شما امکان می‌دهد تا با اعمال نیروی کمتر، تأثیر بیشتری بر جسم داشته باشید و آن را حرکت دهید. در واقع، اهرم‌ها به ما اجازه می‌دهند تا با استفاده از نیرویی کوچکتر، کارهای بزرگتری انجام دهیم.

در دنیای بازارهای مالی نیز، اهرم به عنوان ابزاری وجود دارد که به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا با سرمایه‌گذاری محدود، پتانسیل سودآوری خود را افزایش دهند.

با استفاده از اهرم در بازارهای مالی، سرمایه‌گذاران می‌توانند سود بیشتری نسبت به سرمایه‌گذاری‌های معمولی کسب کنند، که این امر باعث جذابیت اهرم‌ها در این بازارها شده‌ است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی به عنوان راهکاری برای استفاده از این مزیت در بازار سرمایه طراحی شده‌اند. این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند تا با خرید واحدهای آنها، به طور غیرمستقیم از اهرم مالی بهره‌مند شوند و در عین حال، ریسک کمتری نسبت به معامله مستقیم در بازار بورس داشته باشند.

صندوق سرمایه گذاری اهرمی چیست

در صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی غیراهرمی، منابع مالی صندوق محدود به پول حاصل از فروش واحدهای صندوق است و مدیریت صندوق با استفاده از همین منابع، به خرید سهام در بازارهای مالی می‌پردازد. با ابتکاری در مدیریت دارایی، رویکردی نو در مدیریت صندوق‌ها ایجاد شده و به تولد صندوق‌های اهرمی منجر شده است.

صندوق‌های اهرمی که نسل تازه‌ای از صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی محسوب می‌شوند، با این تفاوت که در این نوع صندوق‌ها، مدیریت صندوق می‌تواند با استفاده از تکنیک‌های اهرمی و بهره‌گیری از تسهیلات بانکی، مبلغی فراتر از دارایی‌های واقعی صندوق را صرف خرید سهام نماید.

این امکان به مدیر صندوق اجازه می‌دهد تا پرتفویی گسترده‌تر و متنوع‌تری از سهام و حق تقدم‌های بورسی تشکیل دهد و در نتیجه، پتانسیل بالاتری برای کسب سود برای سرمایه‌گذاران ایجاد می‌کند. به این ترتیب، صندوق‌های اهرمی با به‌کارگیری استراتژی‌های خلاقانه در سرمایه‌گذاری، توانایی به دست آوردن بازدهی بالاتری نسبت به صندوق‌های غیراهرمی دارند.

همانطور که در بالا اشاره شد استفاده از اهرم به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا با سرمایه‌ای بیش از مقدار دارایی خود، معاملاتی انجام دهند. در دوره‌های افزایشی و کاهشی بازار، این ویژگی می‌تواند منجر به افزایش قابل توجه سود یا زیان شود.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی از دو روش صدور و ابطال واحدها و صندوق‌های قابل معامله (ETF) در بورس  برای انجام معاملات استفاده می‌کنند. در این نوع صندوق‌ها، واحدهای صدور و ابطالی فاقد ریسک و واحدهای ETF دارای ریسک سرمایه‌گذاری هستند.

به این معنی که واحدهای صدور و ابطال بر اساس ساز و کار صندوق‌های درآمد ثابت و واحدهای ETF بر اساس ساز و کار صندوق‌های سهامی فعالیت می‌کنند.

ساختار کلی و دارایی‌های صندوق‌های اهرمی مشابه صندوق‌های سهامی است و بخش عمده پرتفوی آنها از سهام شرکت‌های بورسی و حق تقدم تشکیل شده است. بهره‌گیری از اهرم در این صندوق‌ها به سرمایه‌گذاران امکان می‌دهد تا بدون نیاز به اخذ وام یا استفاده از اعتبار، بازدهی بسیار بالاتری را نسبت به سرمایه اولیه خود تجربه کنند.

بررسی ساختار صندوق سرمایه گذاری اهرمی

صندوق‌ سرمایه‌گذاری اهرمی، بازدهی قابل توجهی را برای سرمایه‌گذاران به ارمغان می‌آورد. این نوع از صندوق‌های سرمایه گذاری در دوران رونق بازار قابلیت ایجاد سودهای چشمگیری دارند، اما در مقابل، در شرایط رکود یا افت بازار، ریسک کاهش ارزش وجوه سرمایه‌گذاری در آنها نسبت به صندوق‌های سنتی بیشتر است.

این نوع صندوق‌ها، نیازهای متفاوت سرمایه‌گذاران با سطوح گوناگونی از ریسک‌پذیری را برآورده می‌کنند. از یک طرف، سرمایه‌گذارانی که به دنبال سودهای بزرگتر و سرمایه‌گذاری‌های با ریسک بالا هستند، می‌توانند با خرید واحدهای پرریسک این صندوق‌ها، انتظارات خود را محقق کنند. از طرف دیگر، افرادی که به دنبال کسب سودهای امن و با ریسک کمتر هستند، می‌توانند با انتخاب سرمایه‌گذاری‌های کم ریسک، به اهداف مالی خود دست یابند.

صندوق‌های سرمایه گذاری اهرمی با داشتن ساختاری انعطاف‌پذیر در نحوه معامله، از جمله پیشگامان در ارائه واحدهای هم با ریسک پایین و هم با ریسک بالا هستند. این واحدها می‌توانند از طریق روش‌های صدور و ابطال و همچنین معاملات آنلاین خرید و فروش شوند.

صندوق سرمایه گذاری اهرمی چه واحدهایی دارد

هرصندوق سرمایه گذاری اهرمی دارای دو واحد است: واحدهای عادی و واحدهای ممتاز. هر یک از این دو نوع واحد، برای گروهی خاص از سرمایه‌گذاران مناسب است.

• واحدهای عادی

واحدهای عادی صندوق‌های اهرمی با دارا بودن حداقل و حداکثر بازدهی تعیین شده، ضمانتی برای کسب سود مشخص و بدون ریسک فراهم می‌کنند. این واحدها برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال سرمایه‌گذاری‌های امن با بازدهی تضمینی هستند، مناسب می‌باشند.

واحدهای عادی مشابه واحدهای صندوق‌های درآمد ثابت عمل می‌کنند و دارندگان آن‌ها از بازدهی ماهانه ثابتی برخوردار می‌شوند. این واحدها از طریق روش‌های صدور و ابطال قابل معامله هستند و امکان معامله آنلاین در آن‌ها وجود ندارد.

• واحدهای ممتاز

صندوق‌های اهرمی با داشتن واحدهای ممتاز، برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال ریسک و سود بالاتر هستند، امکان سرمایه‌گذاری را فراهم می‌کنند. این واحدها نه کف و نه سقف مشخصی برای بازدهی دارند و همچنان که می‌توانند سود بالایی را ارائه دهند، در صورت ریزش بازار ممکن است زیان‌های بیشتری را به همراه داشته باشند. واحدهای ممتاز به دو دسته عام و خاص تقسیم می‌شوند.

• واحدهای ممتاز عام

این دسته از واحدها مختص سرمایه‌گذارانی است که به دنبال سوددهی بالا و ریسک‌پذیری هستند. واحدهای ممتاز عام مشابه ETF‌ها، در بازار سهام قابل خرید و فروش بوده و به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که از سوددهی بالاتری بهره‌مند شوند، بدون اینکه حق رأی در مدیریت صندوق داشته باشند.

• واحدهای ممتاز خاص

این واحدها به طور خاص برای مؤسسان صندوق در نظر گرفته شده‌اند. این واحدها قابلیت معامله آنلاین ندارند و فقط تحت شرایط خاصی قابل انتقال هستند. دارندگان این واحدها در مجمع صندوق حق رأی دارند.

صندوق سرمایه گذاری اهرمی چه ارکانی دارد

هر صندوق سرمایه‌گذاری اهرمی از چندین عنصر کلیدی تشکیل شده است، از جمله مدیر صندوق، مدیر ثبت، متولی و حسابرس، که هر کدام وظایف مهمی در اداره صندوق بر عهده دارند.

سرمایه‌گذاران با تجربه و حرفه‌ای در هنگام انتخاب صندوق اهرمی برای سرمایه‌گذاری، به ترکیب و عملکرد این عناصر توجه ویژه‌ای دارند. آنها با دقت به چگونگی مدیریت و نظارت بر صندوق و فعالیت‌های افراد مربوطه، به ارزیابی عملکرد کلی صندوق می‌پردازند تا از این طریق بهترین گزینه را برای سرمایه‌گذاری خود بر اساس معیارهای کیفیت و کارآمدی انتخاب نمایند.

بررسی بازدهی صندوق های سرمایه گذاری اهرمی در بورس

صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهرمی برای دو نوع واحد سرمایه‌گذاری عادی و ممتاز، بازدهی‌های متفاوتی را ارائه می‌دهند. در واحدهای عادی، سود مشخصی برای سرمایه‌گذاران تضمین می‌شود، به این صورت که حداقل بازدهی مثلاً 20 درصد و حداکثر 25 درصد در نظر گرفته می‌شود.

حتی اگر بازدهی واقعی صندوق کمتر از حداقل بازدهی تعیین شده باشد، سود تضمینی به سهامداران واحد عادی پرداخت می‌شود، و تفاوت بازدهی و سود تعیین شده توسط دارندگان واحدهای ممتاز جبران می‌شود.

برای واحدهای ممتاز، هیچ کف یا سقفی در نظر گرفته نمی‌شود. اگر بازدهی صندوق افزایش یابد، دارندگان واحدهای ممتاز از سود بالاتری بهره‌مند می‌شوند. برای مثال، اگر صندوق سودی 40 درصدی کسب کند، این سود کامل به دارندگان واحدهای ممتاز تعلق می‌گیرد. ارزش دارایی‌های صندوق اهرمی یا NAV به طور روزانه محاسبه شده و برای سهامداران عادی و ممتاز به طور جداگانه اعلام می‌شود.

اهمیت دادن به نکته‌ای که صندوق اهرمی برای سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت مناسب‌تر است، ضروری است. سرمایه‌گذاران باید با توجه به نوسانات بازار و پیش‌بینی‌های بازاری، برنامه‌ریزی‌های دقیقی برای سرمایه‌گذاری خود داشته باشند.

در شرایطی که بازار صعودی باشد، صندوق‌های اهرمی فرصت‌های سودآوری بیشتری ارائه می‌کنند، اما در بازارهای نزولی ممکن است زیان‌های قابل توجهی را به همراه داشته باشند.

بررسی بازدهی واحدهای عادی و ممتاز در صندوق سرمایه گذاری اهرمی

به طور خلاصه می‌توان چندین سناریو را برای بازدهی صندوق‌های اهرمی در نظر گرفت:

1. اگر بازدهی صندوق بیش از حداکثر بازدهی تعیین شده برای واحدهای عادی باشد، مثلاً 33 درصد در برابر سقف 30 درصد، سود به واحدهای عادی تا سقف 30 درصد پرداخت می‌شود، در حالی که واحدهای ممتاز از کل سود 33 درصدی بهره‌مند می‌شوند.
2. اگر بازدهی صندوق کمتر از حداقل بازدهی تعیین شده باشد، مثلاً 17 درصد، واحدهای عادی همچنان سود حداقلی تعیین شده را دریافت می‌کنند و تفاوت بازدهی توسط واحدهای ممتاز جبران می‌شود.
3. در صورتی که سود به دست آمده بین کف و سقف بازدهی تعیین شده باشد، سود به طور یکسان بین واحدهای عادی و ممتاز تقسیم می‌شود.

بررسی مزایا و معایب صندوق سرمایه گذاری اهرمی

سرمایه‌گذاری در صندوق‌ سرمایه گذاری اهرمی مزایای قابل توجهی دارد که برخی از کلیدی ترین مزایا آن عبارتند از:

•  استفاده از اهرم برای افزایش پتانسیل سوددهی حتی با سرمایه اولیه کم.
• وجود دو نوع واحد سرمایه‌گذاری – عادی و ممتاز – که این صندوق را به گزینه‌ای جذاب برای طیف گسترده‌ای از سرمایه‌گذاران از ریسک‌پذیر تا محتاط تبدیل می‌کند.
•  دریافت سود تضمینی در واحدهای عادی صندوق، که امنیت بیشتری را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.
•  امکان تنوع‌بخشی به پرتفوی سرمایه‌گذاری با ترکیب واحدهای عادی و ممتاز در صندوق اهرمی، که به کاهش ریسک کلی سرمایه‌گذاری کمک می‌کند.
•  صندوق‌های اهرمی به عنوان ابزاری مطلوب برای بهره‌برداری از بازارهای رو به رشد و صعودی شناخته می‌شوند و فرصت‌های سودآوری بالایی را در این شرایط ارائه می‌دهند.

صندوق سرمایه گذاری اهرمی علاوه بر مزایای نامبرده شده دارای معایبی نیز هستند که باید به آن ها توجه ویژه ای داشته باشید، مهمترین معایب این نوع از صندوق های سرمایه گذاری عبارت اند از:

• ریسک بالای زیان در بازارهای نزولی برای دارندگان واحدهای ممتاز: در حالی که دارندگان واحدهای ممتاز صندوق‌های اهرمی در بازارهای رو به رشد از بازدهی بالا بهره‌مند می‌شوند، در بازارهای نزولی نیز با ریسک بیشتری مواجه هستند. در چنین شرایطی، امکان دارد که سود کمتری نسبت به دارندگان واحدهای عادی دریافت کنند یا حتی متحمل زیان شوند.
• فقدان نقدشوندگی و نبود بازارگردان: یکی از چالش‌های اساسی در صندوق‌های اهرمی، نبود رکن بازارگردان و ضامن نقدشوندگی است. این عامل می‌تواند در مواقعی که نیاز به فروش فوری واحدهای صندوق است، مشکل‌ساز شود. در نتیجه، دارندگان واحدهای ممتاز ممکن است در یافتن خریدار برای فروش واحدهای خود در زمان مورد نظر و با قیمت منصفانه با مشکل مواجه شوند.

آموزش سرمایه گذاری در واحدهای ممتاز و عادی صندوق سرمایه گذاری اهرمی

روش سرمایه‌گذاری در واحدهای ممتاز صندوق‌های اهرمی:

واحدهای ممتاز صندوق‌های اهرمی به دو دسته خاص و عام تقسیم می‌شوند. واحدهای ممتاز خاص، مختص مؤسسان صندوق بوده و دارندگان آن حق رأی در مدیریت صندوق دارند.

این واحدها غیرقابل ابطال هستند ولی با رعایت مقررات بورس قابل انتقال می‌باشند. از طرف دیگر، واحدهای ممتاز عام که از نوع قابل معامله یا ETF هستند، از طریق سامانه‌های معاملات آنلاین کارگزاری‌ها قابل خرید و فروش می‌باشند.

دارندگان این نوع واحدها، برخلاف واحدهای ممتاز خاص، حق رأی ندارند. لازم است قبل از خرید واحدهای ممتاز، کد بورسی دریافت شود. واحدهای ممتاز، در مقایسه با واحدهای عادی، کف و سقف معینی برای بازدهی ندارند و ممکن است در صورت رشد بازار سود بیشتری کسب کنند یا در صورت رکود بازار متحمل زیان شوند.

واحدهای ممتاز در صندوق‌های اهرمی، به لحاظ بازدهی، شباهت زیادی به واحدهای صندوق‌های سهامی دارند که با تغییرات بازار سهام همگام هستند.

روش سرمایه‌گذاری در واحدهای عادی صندوق‌های اهرمی:

برای سرمایه‌گذاری در واحدهای عادی صندوق‌های اهرمی، که بر اساس مکانیزم صدور و ابطال عمل می‌کنند، لازم است که از طریق وب‌سایت رسمی صندوق اقدام شود.

این نوع واحدها بیشتر برای سرمایه‌گذارانی مناسب است که تمایل به ریسک کمتر دارند. سود واحدهای عادی در صندوق اهرمی در محدوده‌ی معینی تضمین شده است. برای مثال، اگر صندوق در یک سال بازدهی بیش از حداکثر سود مشخص‌شده داشته باشد، سود پرداختی به دارندگان واحدهای عادی همان حداکثر سود خواهد بود.

در صورتی که بازدهی صندوق کمتر از کف سود تعیین‌شده باشد، باز هم کف سود به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود. واحدهای عادی صندوق‌های اهرمی، به لحاظ عملکرد مشابه صندوق‌های درآمد ثابت هستند. البته دریافت کد بورسی و ثبت‌نام در سامانه سجام پیش از سرمایه‌گذاری در این واحدها ضروری است.

کلام آخر

سرمایه‌گذاری اهرمی به این معنی است که یک فرد می‌تواند با استفاده از اعتبار و پولی بیشتر از میزان دارایی خود، در بازار سرمایه‌گذاری کند. این نوع سرمایه‌گذاری، به ویژه در شرایط بازار مثبت و با تصمیم‌گیری‌های دقیق، می‌تواند به سودهای قابل توجهی منجر شود، در حالی که در شرایط بازار منفی، زیان‌های بیشتری را به همراه دارد.

صندوق‌های اهرمی به منظور پاسخگویی به نیاز سرمایه‌گذارانی که به دنبال بهره‌برداری از این نوع سرمایه‌گذاری هستند، ایجاد شده‌اند. سرمایه‌گذاران با قرار گرفتن در این صندوق‌ها، هم از مزایای استفاده از اهرم در سرمایه‌گذاری‌های خود بهره‌مند می‌شوند و هم از تخصص و مدیریت حرفه‌ای تیم متخصص صندوق‌ها در شرکت های مدیریت سرمایه استفاده می‌کنند.

صندوق‌های اهرمی می‌توانند گزینه‌ای مناسب برای گستره وسیعی از سرمایه‌گذاران در بازار سهام باشند. در این صندوق‌ها، با توجه به وجود واحدهای با ریسک و بدون ریسک، هر سرمایه‌گذار با هر سطحی از ریسک‌پذیری و استراتژی مالی می‌تواند فعالیت کند.

واحدهای عادی صندوق‌های سرمایه گذاری اهرمی، با ساز و کاری شبیه به صندوق‌های درآمد ثابت، سود مشخصی دارند و برای واحدهای ممتاز، محدودیتی برای کف یا سقف سود وجود ندارد، بنابراین این واحدها دارای سطح بالاتری از ریسک و پتانسیل سوددهی هستند.