پیشینه بورس چیست؟ با نیک وست همراه باشید تا برایتان تعریف کنیم!
بورس کلمه‌ای فرانسوی به معنای کیف پول است. در حدود قرن پانزدهم میلادی کسبه شهر بروژ (Bruges) در شمال غربی بلژیک در میدانی که تربورس (TerBeurze) نام داشت جمع می شدند و کالاهای خود را حراج می کردند. این میدان محل زندگی یکی از اشراف زادگان آن زمان به سام واندر بورس بود، به همین دلیل پس از آن به بازارهایی که مردم کالاهای خود را در آن به حراج می گذاشتند و به خرید و فروش پول، کالا، اسناد مالی و تجاری می‌پرداختند بورس گفته شد.
دلیل به وجود آمدن بورس ترس تجار از ضرر و زیان مالی حاصل از ریسک های موجود در مبادلات بود. این تاجران تصمیم گرفتند تا با شریک کردن کسانی دیگر در سهم های کوچک ریسک ضرر و زیان خود را به حداقل برساند. اگرچه افراد در سود حاصل از این مبادلات شریک می‌شدند ولی مهمتر از آن تجار ضرر و زیان کمتری بعد از دست دادن سرمایه خود متحمل می شدند. در طول زمان این روش به یک راه حل قانونی تبدیل شد که پایه گذار شرکت های سهامی امروزی به شمار می رود.
پیشینه بورس : اولین شرکت بورسی
اولین شرکتی که از این روش مبادله استفاده کرد شرکتی روسی به نام ماسکو (Mascovy) بود این شرکت در سال ۱۵۵۳ میلادی تصمیم گرفت کالاهایی را از شمال اروپا به شرق آسیا و چین صادر کند، اما نمی خواست آفریقا را دور بزند که این تصمیم ممکن بود باعث تحمیل ضرر هنگفتی به شرکت شود پس برای حداقل کردن این ضرر سرمایه های لازم را از طریق تجار دیگر تامین کرد و به هر کس نسبت به سرمایه آن ها در سود و زیان شراکت داد. موفقیت این شرکت باعث شد فعالیت‌های تجاری مشابهی از این طریق انجام گیرد. به تدریج شکل گرفتن شرکت های این چنینی و گسترش مبادلات در اروپا و سایر نقاط جهان باعث شد شرکت های جدیدی با سرمایه های بالاتر برای بهبود تجارت اضافه شوند که این نیاز باعث پدید آمدن مراکزی شد که ما امروزه به عنوان بورس می‌شناسیم.
کمتر کشوری وجود دارد که بازار بورس نداشته باشد. موفقیت‌های بورس‌های بزرگ در جهان و نقشی که این بازار در بهبود ساختار اقتصادی کشور ها داشت، باعث شد همه کشورها شروع به ایجاد بازار بورس کنند. بزرگترین بازارهای بورس در جهان بورس نیویورک، بورس لندن، بورس استوکل، بورس مونترال و بورس توکیو هستند.
پیشینه بورس : پیدایش بورس در ایران
در سال ۱۳۱۵ به درخواست دولت وقت بورس ایران با کمک شخصی بلژیکی به نام وان لوترفلد در حال تشکیل شدن بود، اما با وقوع جنگ جهانی دوم و شرایطی که این جنگ به وجود آورد وقفه ای ۲۵ ساله در این روند ایجاد شد، تا اینکه در سال ۱۳۴۱ کمیسیونی در وزارت بازرگانی تشکیل شد و این کمیسیون موافقتنامه اولیه بورس سهام در ایران را تهیه کرد. در نهایت بورس ایران از پانزدهم بهمن ۱۳۴۶ شروع به کار کرد.
اولین شرکتهای سهامدار در بورس ایران به ترتیب بانک توسعه صنعت و معدن ایران که بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن زمان بود، شرکت نفت پارس، اسناد خزانه و اوراق قرضه عباس آباد و اوراق قرضه دولتی بودند. معافیت مالیاتی برای شرکت ها و موسساتی که در بورس پذیرفته می شدن باعث شد شرکت ها تمایل بیشتری برای وارد شدن به این بازار داشته باشند.
بورس اوراق بهادار ایران از روزی که در ۵۲ سال پیش به رسمیت رسید تا به امروز فراز و نشیب های زیادی را پشت سر گذاشته است. در نخستین سال‌های پا گرفتن بورس ایران ناآرامی هایی در سراسر کشور به وجود آمد که در نهایت در سال ۱۳۵۷ منجر به انقلاب اسلامی شد. بعد از انقلاب فرایند ملی شدن بانک ها صنایع و بیمه آسیب دیگری به بدنه این بورس وارد کرد. در نهایت وقوع جنگ ایران و عراق باعث شد بورس بار دیگر با مشکلات زیادی مواجه شود. تمامی این مشکلات باعث شد پیشرفت بورس در ایران شتاب کمی داشته باشد.
قانون بازار اوراق بهادار
در اول آذر ماه سال ۱۳۸۴ قانون جدید تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار تبیین شد. این قانون به منظور رفع نارسایی ها و نواقصی که در قانون اولیه بورس وجود داشت به وجود آمد و بخش نظارتی بورس را از بخش عملیاتی آن تفکیک کرد و باعث توسعه گسترده بورس در ایران شد. تبیین این قانون باعث شد در سال ۱۳۸۵ سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نهادی که به بورس نظارت دارند تشکیل شود.
بورس تهران در سال‌های اخیر بازدهی خوبی از خود نشان داده است که باعث شده تعداد زیادی از افراد تمایل حضور در این بازار را داشته باشند. ۴ بورس بزرگ در کشور وجود دارند که تحت نظارت سازمان بورس فعالیت می پردازند این چهار بورس عبارت اند از: ۱ بورس اوراق بهادار تهران، ۲ فرابورس ایران، ۳ بورس کالای ایران و ۴ بورس انرژی. خود سازمان بورس نیز تحت نظارت شورای عالی بورس قرار دارد.
.