تفاوت میان پول و ارز چیست ؟ فرض کنید در سال‌های بسیار دور قصد خرید و یا رفع نیازهای اولیه خود را دارید ولی چیزی به نام پول وجود خارجی ندارد. برای رفع این مشکل چه کاری میتوان انجام داد؟ طبیعی است اولین دارایی با ارزشی را که دارید به فردی که مایحتاج مورد نیاز شما را دارد تحویل داد و در عوض آن کالای مورد نیاز خود را دریافت میکنید. این روند همچنان بین افراد دیگر ادامه پیدا کرده تا تمامی افراد بتوانند نیازهای خود را رفع کنند. اما آیا ادامه این روند تا کجا ممکن است؟ معامله به این روش اندکی سخت نیست؟ در این مرحله بود که پول پا به عرصه معاملات گذاشت.
پول چیست؟
پول در واقع یک واسطه مبادلاتی است که به عنوان جانشین روش مبادله کالا به کالا به وجود آمد. از دوران قدیم تا کنون پول شکلهای بی‌شماری به خود دیده است. اما ویژگی که در بین همه واحدهای پول ثابت بوده است ارزشمند بودن آن است. به این معنی که پول از ابتدا و به شکل اولیه خود همواره دارای ارزش ذاتی بوده و کالاهایی به عنوان پول محسوب میشدند که با گذر زمان چیزی از ارزش آن‌ها کاسته نمیشد. بنابراین این‌طور میتوان گفت که پول یک واسطه مبادلاتی با ارزش ذاتی است که توسط همگان مورد پذیرش قرار گرفته و همواره ارزش خود را در طی سالیان طولانی حفظ خواهد کرد.
پول از ابتدا شکلهای گوناگونی داشته است اما شرط اصلی آن داشتن ارزش ذاتی است. تصور کنید یک کالای فاسد شدنی مانند گندم را افراد به عنوان پول در نظر میگرفتند، این واحد پول مورد مبادله قرار میگرفت و به عنوان مثال فردی با دادن مقدار بسیار زیادی گندم به فروشنده ملکی را از او خریداری میکرد. فروشنده ممکن بود که به زودی نیازی به گندم نداشته و آن را انبار یا به اصطلاح پول پسانداز میکرد. اما مسئلهای که در اینجا به وجود میآید این است که این پسانداز تا چه زمانی قابل استفاده است؟ طبیعی است پس از مدتی فاسد شده و دیگر قابل استفاده نخواهد بود، اینجاست که مفهوم ارزش ذاتی پول مشخص میشود. ارزش ذاتی به این معنی است که پس از گذشت سالیان طولانی از عمر پول همواره ارزش آن حفظ شود.
تفاوت پول و ارز :ویژگیهای پول
پول رایج در هر کشوری از ابتدا تا کنون دارای ویژگیهای مشخص و معیارهایی برای ارزشگذاری است. پول‌ها مشخصات معینی دارند که در صورت دارا بودن آن‌ها میتوان آن را به عنوان یک پول در نظر گرفت. از جمله ویژگیهای پول به موارد زیر میتوان اشاره کرد:
۱. واسطه مبادلاتی:
به این معنی که همه افراد باید آن را به عنوان یک کالای با ارزش ذاتی پذیرفته باشند و بتوان از طریق مبادله آن هرگونه معامله را انجام داد.
۲. معیار محاسباتی:
فرض کنید در دوران قدیم قصد خرید یک ملک را با همان پول گندم دارید، چه میزان گندم را در ازای خرید ملک باید بپردازید؟ این معیار را چه کسی تعیین میکند؟ این پرسشها پاسخ معینی ندارد زیرا گندم نمیتواند یک واحد محاسباتی باشد. پول یک واحد و معیار محاسباتی مشخص است که در همه جای دنیا قابل محاسبه است.
۳. قابلیت حمل و نقل:
کالایی که به عنوان پول در نظر گرفته میشود باید قابل حمل باشد. پول باید توانایی این را داشته باشد که در معاملات حمل شده و به بین خریدار و فروشنده قابل حمل باشد.
۴. پایا باشد:
منظور از پایا بودن همان ارزش ذاتی پول است. پول باید در طی سالیان طولانی ارزش خود را حفظ کرده و همواره قابلیت معامله را داشته باشد.
۵. قابل معاوضه:
یک پول زمانی ارزش خود را پیدا میکند گه توسط همه افراد به عنوان یک کالای باارزش و قابل معامله پذیرفته باشد. زمانی که یک پول تنها از نظر یک شخص با ارزش باشد قابل معاوضه نخواهد بود.
۶. ارزش ذاتی:
مفهوم با آنچه در تصور ما است کاملاً متفاوت است. اگه تصور شما از پول یک تکه کاغذ چاپ شده است باید بدانید که در اشتباه هستید. پول باید به گونهای باشد که در گذر زمان ارزش خود را از دست نداده و به ارزش آن نیز افزوده شود. به عنوان مثال طلا و نقره دو نوع دائم پول هستند.
ارز چیست؟
ارز یک تکه کاغذ چاپ شده است که دارای ارزش ذاتی نبوده و ارزش خود را از دولت میگیرد. ارز به صورت قراردادی دارای ارزش شده و به نوعی یک ابزار به منظور ذخیره ارزش است. تصور کنید مانند زمان‌های قدیم پول رایج هر کشوری از طلا و نقره ساخته شده و در دسترس مردم قرار میگرفت. آیا با توجه به افزایش جمعیت کره زمین و همچنین افزایش معاملات در مقیاس‌های بزرگ امکان ضرب این تعداد سکه طلا و نقره و حمل و نقل آن‌ها کار آسانی بود؟ فرض کنید قصد خرید یک ملک را در یک کشور خارجی داشته و میخواهید آن را به قیمت بالایی معامله کنید، حال چگونه میتوانید حجم بالایی از سکهها طلا و نقره را تا کشور دیگر حمل کرده و ملک خود را تحویل بگیرید؟
ارز در پی حل همین مشکلات به وجود آمده در معاملات به وجود آمد. درواقع ارز به تنهایی فقط یک تکه کاغذ است که ما به اشتباه آن را پول میگوییم و تا زمانی که دولت برای آن ارزشی را تعیین نکند چیزی بیشتر از یک تکه کاغذ نیست. اما این مسئله به وجود میآید که حال که ارز توسط دولت ارزش گذاری میشود به چه دلیل دارای ارزش ذاتی نیست؟ پاسخ این سؤال بسیار ساده است. در قسمت قبل توضیح دادیم که پول واحد است که در طی گذر زمان ارزش خود را از دست نداده و همواره دارای ارزش ذاتی باشد، در صورتی که ارز از این ویژگی به دور است.
بیشتر بخوانید: اصول مهم برای سرمایه گذاری افراد مبتدی
تصور کنید که شما یک پدربزرگ داشتهاید که از سال پیش مقدار بسیار زیادی به اصطلاح پول برای شما به ارث گذاشته و در کنار پول‌ها مقداری طلا نیز وجود دارد، حال شما قصد استفاده از ارث خود را دارید آن‌ها پول‌های باقیمانده از آن دوران یا به اصطلاح ارزهای صد سال پیش در حال حاضر با ارزش هستند؟ قطعاً جواب منفی است. ممکن است در آن زمان این پول‌ها ارزش بسیار زیادی داشتهاند ولی در حال حاضر کاملاً بی ارزش هستند به دلیل اینکه در حال حاضر نوع ارز رایج در کشور تغییر یافته است، تورم باعث از بین رفتن ارزش پول‌ها شده است و این گونه ارزها دیگر در هیچ کجای دنیا رایج نیستند به همین دلیل ارزش ذاتی ندارند.
حالا وارد بحث ارزش ذاتی پول و یا همان طلاهای باقی مانده از آن دوران میشویم. این طلاهای باقیمانده در حکم یک گنج هستند که با گذشت زمان نه تنها چیزی از ارزش آن‌ها کم نشده است بلکه به قیمت روز معامله شده و ارزشی چندین برابر نسبت به آن زمان پیدا کردهاند. احتمالاً با خواندن این مثال به صورت کامل متوجه ارزش ذاتی پول شده و تفاوت آن را با ارز درک کردید. در واقع ارز شکل قابل لمس پول است که در هر کشور با توجه به سیاست‌های دولت آن کشور تعیین شده و در هر کشور دارای ارزش مخصوص به خود است که نوع و معیار آن با دیگر کشورها متفاوت است. ارز یکی از راه حلهای رفع مشکل معاملات با پول است که اکنون در سراسر دنیا پذیرفته شده است و قوانین خود را دارا است.
تفاوت پول و ارز : ویژگیهای ارز
- واسطه مبادلاتی:
ارز مانند پول یک واسطه مبادلاتی است که میزان ارزش آن توسط دولت تعیین میشود و در همه جای کشور دارای ارزش یکسانی است.
- مقیاس محاسباتی:
ارزها یک مقیاس محاسباتی برای تعیین ارزش هر کالا هستند که با ذکر تعداد ارز میزان ارزش هر کالا تعیین میشود. به عنوان مثال ارزش یک لباس ۱۰ هزار تومان و ارزش یک کفش ۲۰ هزار تومان است که این مقیاس در کل کشور قابل پذیرش است.
- قابل حمل:
ارز یک واسطه مبادلاتی قابل حمل بوده که در هنگام معاملات بین فروشنده و خریدار حمل میشود و در ازای خرید یک کالا به فروشنده تحویل داده میشود.
- بدون ارزش ذاتی:
ارز مانند پول دارای ارزش ذاتی نبوده و در صورتی که دولت ارزش آن را تعیین نکند تنها یک تکه کاغذ چاپ شده است. مهم‌ترین شرط ارزش ارز تعیین آن توسط دولت است.
- ارزش قراردادی:
ارزش ارز قراردادی بوده و در هر کشور قوانین و ارزش خاص خود را دارد که در سطح جهانی و در دنیا با توجه به این قراردادها معامله میشود. به عنوان مثال ارزش هر دلار آمریکا برابر با ۱۵ هزار ریال ایران است.
تفاوت پول و ارز
- پول یک معیار شمارشی و عددی است که قابل لمس نیست در صورتی که ارز یک معیار مبادلاتی قابل لمس است. به عنوان مثال حساب‌های پسانداز که به صورت آنلاین معاملات صورت میگیرد اعداد و ارقام ردوبدل شده پول هستند ولی زمانی که تبدیل به اسکانس میشوند ارز هستند.
- تجارت در سطح گسترده و وسیع با پول بسیار آسان‌تر از ارز بوده و نیازی به حمل و نقل انبوهی از ارز نیست.
- برای معامله با ارز باید همواره در گردش بوده و اسکناس‌ها در بین افراد ردوبدل شود، در صورتی که معامله با پول بسیار آسان بوده و در هر جای دنیا قابل قبول است.
- ارز دارای محدودیت جغرافیایی بوده و در هر کشور تنها ارز آن کشور مورد پذیرش است، در صورتی که پول دارای نرخ تبدیل بوده و در همه جای دنیا با اعداد قابل تبدیل است.