انواع سرمایه گذاری
سرمایهگ ذاری انجام هر کاری است که شاید فورا سود و فایدهای در بر نداشته باشد، اما در آینده میتواند بازده مناسبی فراهم کند. سرمایهگذاری مصادیق مختلفی دارد. یادگیری زبان انگلیسی، گذراندن دوره های آموزشی مختلف، راه اندازی کارخانه، سرمایهگذاری مالی و بسیاری موارد دیگر، همه نوعی سرمایه گذاری هستند. آن نوع از سرمایهگذاری که در این گفتار مد نظر ما قرار دارد، سرمایه گذاری مالی است.
سرمایه گذاری مالی
به استفاده از وجوه و منابع مالی در راهی که بتواند در آینده سودده باشد، سرمایهگذاری مالی گفته میشود. برای این کار، شما بازارهای مختلفی را پیش روی خود دارید که اگر با دانش و آگاهی جامع وارد هر یک از این بازارها بشوید، میتوانید سرمایهگذاری موفق داشته باشید.
برای سرمایهگذاری شما میتوانید خودتان وارد عمل شوید و مستقیما سرمایهگذاری را انجام دهید یا اینکه این کار را بر عهده بر فرد یا مجموعهای قرار دهید. به نوع اول سرمایهگذاری مستقیم و به نوع دوم، سرمایهگذاری غیرمستقیم گفته میشود.
از نظر زمانی، سرمایهگذاری میتواند کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت باشد. معمولا ریسک سرمایهگذاریهای بلند مدت کمتر و بازده آنها بیشتر است، هرچند این یک اصل الزامی نیست.
گزینههای سرمایهگذاری بسیار متنوع هستند. این موارد از نظر ریسک و بازده با هم تفاوتهایی دارند که در ادامه به اختصار و در مقالات بعدی به شکل تخصصی راجع به آنها بحث خواهیم کرد.
-
بورس
شاید زمانی که در حال مطالعه این متن بودید، اولین گزینه سرمایهگذاری که به ذهنتان رسید، بورس بود. بورس را میتوان به یک فروشگاه بزرگ تشبیه کرد که تنوع محصولات فراوانی دارد. اشخاص حقیقی و حقوقی امکان فعالیت در این بازار را دارند. بورس ایران خود چند حوزه دارد:
- بورس اوراق بهادار
این حوزه، همان بورسی است که اغلب مد نظر عموم جامعه است که در آن سهام شرکت ها، حق تقدم، مشتقات، اختیار معامله، قرارداد آتی، اوراق مشارکت و صکوک(دو مورد آخر را اوراق بدهی نیز میگویند) معامله میشود.
- فرابورس
سهام و اوراق مربوطه شرکتهایی که واجد شرایط ورود به بازار بورس نیستند، در این بازار معامله میشود.
- بورس کالا
بازاری است که در آن کالاهایی نظیر صندوقهای کالا، محصولات صنعتی، محصولات معدنی، محصولات پتروشیمی و کشاورزی را معامله کنید.
- بورس انرژی
از آنجایی که کشور ما از لحاظ منابع انرژی، جزء کشورهای غنی به حساب میآید، این بازار یکی از بازارهای مهم است که در آن مواردی چون نفت،گاز، بنزین، برق و اوراق مربوطه معامله میشوند.
-
ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال مدتی است که توجهها را به سوی خود جلب کرده است و دلیل آن هم بازدهی فوقالعاده در این مدت بوده است. بیتکوین در ابتدای سال 2020 قیمتی در حدود 7200 دلار داشت و در انتهای سال به 33000 هزار دلار رسید،یعنی 350% رشد آن هم در یک سال!. در همین سال ارز اتریوم در ابتدای سال با قیمت 130 دلار، در انتهای سال به قیمت 1200 دلار رسید. سایر ارزها نیز در این مدت رشدهای چشمگیری داشتهاند. برای سرمایهگذاری در ارزهای دیجیتال شما میتوانید در صرافیهای آنلاین ایرانی و خارج اقدام به خرید آنها کرده و آنها را ذخیره کنید. همچنان در صرافیهایی نظیر Binance یا Coinbase میتوانید به معاملات دو طرفه و اهرمی نیز بپردازید که در مقالات آینده با جزئیات بیشتر در رابطه با آنها بحث خواهیم کرد. به عقیده برخی از فعالان بازارهای مالی و تحلیلگران اقتصادی، آینده جهان پیوند تنگاتنگی با این ارزها دارد. انتظار میرود که این بازار آینده بسیار روشنی داشته باشد.
-
طلا و فلزات گرانبها
طلا معمولا یکی از سرمایهگذاریهای امن و بازده مثبت بوده است. در واقع در زمان وقوع بحرانها، سرمایهگذاران میل بیشتری به خارج کردن سرمایه از سایر بازارها و وارد کردن آنها در بازارهای کم ریسک تر دارند. مثال واضح این مورد، پاندمی کرونا است. پاندمی کرونا در روز 30 ژانویه 2020 به صورت رسمی اعلام شد و پس از آن با رشد قابل توجهی که داشت، رکورد قبلی خود را شکست و در 7 آگوست، تنها 190 روز بعد، بالاترین قیمت تاریخی اونس طلا به ثبت رسید. شما طلا را میتوانید به صورت مستقیم مانند سکه و زیورآلات خریداری کنید یا از طریق بورس کالا اقدام به سرمایهگذاری در این زمینه کنید.
سایر فلزات گرانبها مانند آلومینیوم و پلاتین، به ویژه در بورسهای جهانی، معامله میشوند که البته گردش مالی آنها نسبت به بازار طلا کمتر است. این موارد معمولا نوسانات بیشتر و به طبع آن ریسک بیشتری نیز دارند.
-
مسکن و مستغلات
سرمایهگذاری در مسکن در عین حال که معمولا ریسک پایینی دارد، اما نیاز به نقدینگی بالا و سود کمتر نسبت به سایر بازارها از جمله مشکلات مهم برای سرمایهگذاری در این حوزه است. شیوههای کسب سود از این نوع سرمایهگذاری متنوع است: اجاره بها، نوسانات قیمت زمین و مصالح، تغییر کاربری زمین، نوسازی و بازسازی و روش های مختلف دیگر. اشاره به این نکته هم خالی از لطف نیست که در این سالها یکی از مشکلات سرمایهگذاری در مسکن، بویژه در قیاس با سایر بازارها، بحث نقدشوندگی پایین به دلیل رکود بازار مسکن بوده است.
-
صندوق سرمایهگذاری
صندوقهایی هستند که شما وجوه نقد خود را به آنها میسپارید تا آنها با تشکیل یک سبد دارایی مناسب، سرمایهگذاری را برای شما انجام دهند.
- برخی از این صندوقها با فعالیت در بورس و داد و ستد سهام به سرمایهگذاری میپردازند(صندوقهای سرمایهگذاری در سهام).
- برخی صندوقها از داراییهای مختلفی تشکیل شدهاند و در زمان معین، یک سود ثابتی را به مشتریان خود پرداخت میکند(صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت).
- این نوع صندوقها برای افرادی که ریسکپذیری پایینی دارند، مناسب است. صندوقهای دیگری نیز وجود دارند که درواقع ترکیبی از دو حالت قبل هستند و از داراییهای با سود ثابت و سهام تشکیل شدهاند(صندوقهای سرمایهگذاری مختلط)
-
کارآفرینی
راه اندازی کسب و کار، با تمام سختیهایی که دارد، راه شیرین و در عین حال پرریسک برای کسب سود است. از کارآفرینهای موفق داخلی میتوان به برادران محمدی بنیانگذاران دیجیکالا و به عنوان نمونه خارجی به ایلان ماسک بنیانگذار شرکت تسلا اشاره کرد. لزوما همه کسب و کارها نباید به این بزرگی و گستردگی باشد. شما میتوانید یک نیاز را، چه در سطح محله،شهر،کشور و حتی دنیا بسنجید، راههای برطرف کردن آن را بررسی کنید و کسب و کار خود را شروع کنید. البته در این راه، آن هم با وجود شرایط خاص اقتصادی-سیاسی، متغیرهای مختلفی وجود دارد که باید با آنها دست و پنجه نرم کنید.
-
بانک
این مورد بیش از آن که یک روش سرمایهگذاری باشد، نوعی پسانداز است. هرچند بسته به نوع حساب بانکی و بانکی که در آن حساب دارید ممکن است سالیانه سودی به حساب شما واریز شود. این روش ریسک بسیار پایینی دارد ولی همانطور که گفته شد، سود آن محدود است.
-
ارز
سرمایهگذاری در ارز، راهی است برای به دست آوردن سود از نوسانات قیمت. این روش ریسک بالایی دارد و در کل برای اقتصاد کشور مناسب نیست. گردش مالی غیرشفاف یکی از دیگر مشکلات و مصائب سرمایهگذاری در ارز است. ماهیت اقتصاد فعلی ایران به گونهای است که ارزهای مختلف نظیر دلار آمریکا و پوند انگلیس و یا یورو میتوانند با اعلام یک خبر دچار نوسانات شدیدی شوند و از همین راه سود کسب کرد.
کدام نوع سرمایهگذاری بهتر است؟
بستگی دارد که خوب از نظر شما چه باشد! تا چه حد ریسک پذیر هستید؟ چه میزان سرمایه دارید؟ چه میزان زمان و هزینه میخواهید صرف آموزش کنید؟
با پاسخ دادن به این سوالات بازار مناسب شرایطتتان را پیدا کنید. اگر فردی پرریسک هستید که کنترل بالایی بر هیجانات خود دارید، به طبع میتوانید روشهای پرریسک تری مانند بازارهای بین المللی را انتخاب کنید. اگر نگرانی زیادی از بابت از دستدادن سرمایهتان دارید و کم ریسک هستید، بهتر است در بازارهایی نظیر صندوقهای سرمایهگذاری و طلا، سرمایهگذاری کنید.
در عین حال به یاد داشته باشید که نباید همه تخممرغ هایتان را در یک سبد بچینید! بازارهای مالی، دینامیک و پویا هستند و هر بازار ریسک مخصوص خود را دارد. برای اینکه ریسک خود را کمتر کنید، بهتر است در 2 یا 3 بازار مختلف فعالیت داشته باشید تا اگر در یکی ضرر کردید، با سود در بازار دیگر ضررتان جبران شود.
اما چرا به سرمایهگذاری و آموزش آن نیاز داریم؟
سرمایهگذاری به شرطی که اصولی و همراه با دانش صورت بگیرد، میتواند زندگی شما را دگرگون کند. خیلی از افراد پول مازاد خود را در بانک پسانداز میکنند که با سرمایهگذاری فرق دارد، هرچند حسابهای بانکی نیز میتوانند سودده باشند. اما مشکل پس انداز کردن در محدود بودن سود آن است. سرمایهگذاری در واقع همان چیزی است که خیلی از افراد به دنبال آن هستند ولی نمیدانند چگونه؟ چگونه پول مازاد خود را چند برابر کنند؟
برای روشن علت انجام سرمایه گذاری، سناریو زیر را در نظر بگیرید:
فرض کنید شما 50 میلیون تومان پول پسانداز کردهاید. اگر این مبلغ را در همان بانک برای ده سال نگهدارید(با
فرض نرخ سود سالیانه 22درصد) با توجه به فرمول سود مرکب[1]، این مبلغ پس از 10 سال، 3/7 برابر خواهد شد،
یعنی: 365 میلیون تومان.
فرض کنید شما میخواهید 50 میلیون تومان از پول مازاد خودتان را صرف سرمایهگذاری کنید. اگر سالیانه بتوانید
40 درصد سود کنید، این مبلغ بعد از 10 سال، 9/28 برابر میشود، یعنی: 1 میلیارد و 446 میلیون تومان.
این همان معجزه سرمایهگذاری است.
حال این سوال پیش میآید که: سرمایهگذار موفق چه کسی است؟
سرمایهگذار موفق کسی است که بازار مناسب شرایط خود را پیدا کرده و بر اساس دانش و نه هیجانات، اقدام به سرمایهگذاری در آن میکند. به طور کلی 3 مولفه در موفقیت شما به عنوان یک سرمایهگذار نقش دارد:
- تحلیل: یا خودتان دانش تحلیل کردن دارید یا از تحلیل شخص مورد اعتمادی استفاده میکنید. نوع تحلیل شما، فاندامنتال و یا تکنیکال به سلیقه شما بستگی دارد و با هر دو میتوانید به فعالیت در بازارهای مالی بپردازید.
- مدیریت احساسات: افراد بسیاری بودند که با شنیدن خبرهای سودهای 1000درصدی در بورس اقدام به سرمایهگذاری در این بازار کردند و آنچه که در تابستان و پاییز امسال در بورس ایران رخ داد، درس بزرگی بود که نباید بر اساس هیجانات، عواطف و تبلیغات اقدام به سرمایهگذاری کرد.
- مدیریت سرمایه: اگر تمام پول مازاد شما 100 میلیون تومان است، بر اساس شناختی که از شرایط زندگیتان و شخصیتتان دارید، باید تعیین کنید که چه میزان از این مبلغ را صرف سرمایهگذاری کنید. بدیهی است که نباید مقدار بسیار زیادی از این مبلغ را صرف سرمایهگذاری کنید. همانطور که یک روی سرمایهگذاری سود کردن است، روی دیگر آن ضرر کردن است. از دست دادن پولی که شاید 20 سال برای آن زحمت کشیدهاید، قطعا فشار سنگینی را به انسان وارد میکند که این خود باعث بروز خشم و ناراحتی شده و در نهایت منجر به تصمیم غلط دیگری شده و یک چرخه ضرر و زیان ایجاد میکند.
در این مقاله به بررسی مفاهیم سرمایهگذاری و انواع آن پرداختیم. در نهایت، به دست آوردن دانش برای موفقیت در هر زمینهای ضروری است و اهمیت آن را وارن بافت به خوبی بیان کرده است:
” بزرگترین مانع ثروتمند شدن مردم عادی، کمبود اطلاعات مالی و سرمایه گذاری است.”
موفق و پیروز باشید.
[1] سود مرکب یعنی گرفتن سود از اصل پول و سود حاصل قبلی. در این مثال شما در پایان سال اول، 61 میلیون، در پایان سال دوم 4/74 میلیون، در پایان سال سوم 8/90 میلیون و … در حسابتان خواهید داشت. فرمول سود مرکب از این قرار است:
P= مبلغ اولیه، r درصد سود، n تعداد دوره سود