آربیتراژ و انواع آن + راه‌ های درآمدزایی از آن

آربیتراژ ؛ راهی دیگر برای درآمدزایی در بازار ارزهای دیجیتال، اگر شما هم از فعالین حوزه‌ی ارزهای دیجیتال باشید، حتماً عبارت آربیتراژ را شنیده‌اید و ابهامات مختلفی در مورد نحوه‌ی درآمدزایی با این روش برایتان به وجود آمده است. در ادامه برای توضیحات بیشتر و یافتن پاسخ به ابهامات احتمالی، با ما همراه باشید.

آربیتراژ درواقع درآمدزایی از اختلاف قیمت یک دارایی در بازارهای مختلف است به‌طوریکه از بازاری که دارایی با قیمت پایین‌تر عرضه می‌شود خرید کنیم و در بازاری که با قیمت بالاتری خریدار دارد، بفروشیم. برای اینکه بهتر با این مفهم آشنا شوید فرض کنید که لباسی را در بازارهای عمده‌فروشی یا بازارهای محلی در جنوب شهر به قیمت 20 هزار تومان خریداری کنید و همان کالا را با قیمت بیشتری در بازارهای پرزرق‌وبرق بالا شهر به قیمت 35 هزار تومان بفروشید. در این معامله شما 75 درصد سود کردید درحالی‌که کار خاصی هم انجام نداده‌اید! بازارهای مالی هم شباهت زیادی به بازارهای سنتی دارد با این تفاوت که در این بازارها، کالای مورد معامله لباس نیست. آربیتراژ که استراتژی کاملاً مشابهی با مثال مذکور دارد، یکی از قدیمی‌ترین روش‌های کسب درآمد از بازارهای مالی است. به افرادی که از استراتژی آربیتراژ برای کسب درآمد بهره می‌برند را آربیتراژر(Arbitrageurs) می‌گویند. از جوان‌ترین آربیتراژرهای دنیا می‌شود وارن بافت در سن 6 سالگی را نام برد که بسته 6 تایی کوکاکولا را به 25 سنت می‌خرید و هر یک عدد نوشابه را به 6 سنت میفروخت. وارن بافت امروزه 92 سال سن دارد و با بیش از 100 میلیارد دلار دارایی خالص، یکی از ثروتمندترین افراد جهان است.

مثالی از آربیتراژ در بازارهای مالی:

یکی از فرصت‌های بسیار متداول برای پیاده‌سازی استراتژی آربیتراژ، بازارهای برون‌مرزی است. فرض کنید شما سهام شرکت ABC هستید که  در بازار سهام TSX با 10 دلار کانادا معامله می‌شود. در همین لحظه همین سهم در بازار NYSE با 8 دلار آمریکا در حال خریدوفروش است. با نظر به اینکه نرخ ارز CAD/USD نیز برابر با 1/1 باشد شما می‌توانید با خرید یک سهم در بازار NYSE به قیمت 8 دلار آمریکا و فروش آن در بازار TSX به قیمت 10 دلار کانادا به ازای هر سهم 1.09 دلار آمریکا سود کنید.

دیدگاه تئوری کارایی بازار به آربیتراژ:

تئوری کارایی بازار اذعان دارد؛ برای اینکه یک بازار واقعاً کارآمد باشد، نباید فرصتی برای آربیتراژ گرفتن وجود داشته باشد چراکه تمامی بازارهایی که دارایی یکسانی را عرض می‌کنند باید قیمت یکسانی برای آن ارائه دهند. نزدیک بودن قیمت‌ها به یکدیگر در بازارهای متفاوت نشان‌دهنده‌ی کارایی بازار است. درواقع در این دیدگاه، فرصت‌هایی که برای آربیتراژ به وجود می‌آید، ناشی از قیمت‌گذاری نادرست دارایی‌ها هست و باید در حالت ایده آل، قیمت یک دارایی در بازارهای مختلف یکسان باشد.

شرایط لازم برای پیاده‌سازی استراتژِی آربیتراژ:

آربیتراژ گرفتن نیز مانند تمامی استراتژی‌های سود ده در بازارهای مالی نیازمند یافتن بازار و دارایی  مناسب است، لذا تنها در شرایط زیر است که می‌توان از این استراتژی بهره برد:

1. عدم ثبات قیمت دارایی: این شرط اصلی برای آربیتراژ گرفتن است. عدم ثبات قیمت می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد.

• در بازارهای مختلف دارایی یکسان باقیمت‌های مختلفی معامله شود.
• دارایی‌های که جریان نقدی مشابهی دارند باقیمت‌های مختلفی معامله شوند.
• دارایی خاصی باقیمت آتی شناخته‌شده، در حال حاضر باقیمتی متفاوت از انتظار جریان نقدی آینده، در حال معامله شدن است.

1. انجام معاملات به‌صورت هم‌زمان: خرید دارایی از یک بازار و فروش آن در بازاری دیگر باید در یک‌زمان صورت گیرد در غیر این صورت، آربیتراژ گرفتن بسیار چر ریسک است.

آربیتراژ در ترید

شاید در نگاه اول آربیتراژ گرفتن بسیار ساده به نظر برسد اما لازم است بدانید باوجود ترید آنلاین و سرعت‌بالا در تغییر قیمت‌ها معمولاً فرصت آربیتراژ گرفتن در بازارهای مالی در کسری از ثانیه ایجاد می‌شود و اختلاف قیمت بین بازارهای مالی به‌سرعت از بین می‌رود. استفاده از این استراتژی معمولاً محدود به مؤسسات مالی بزرگ است که دارایی‌های در دسترس زیادی در بازارها مختلف دارند چراکه آربیتراژ گرفتن با سرمایه‌های اندک عملاً سودی به همراه ندارد. همچنین این مؤسسات نیز از ابزارهای پیچیده مالی برای اجرای این استراتژی استفاده می‌کنند.

آثار هنری و کالاها برای آربیتراژ گرفتن بسیار سود ده هستند. برای مثال یک نقاشی از یک نقاش معروف در یک کشور جهان سوم به قیمت پایینی به فروش می‌رسد اما همین اثر در کشوری ثروتمند می‌تواند مشتری‌هایی باقیمت‌های بسیار بالاتر داشته باشد. لذا یک فروشنده آثار هنری می‌تواند یک تابلو را در کشوری بسیار ارزان بخرد و در کشور دیگری باقیمت‌های بسیار بالاتر بفروشد و سود قابل‌ملاحظه‌ای به دست بیاورد.

انواع آربیتراژ:

بااینکه آربیتراژ گرفتن معمولاً به فرصت‌های خریدوفروش در جریان معاملات بازارهای مالی اشاره دارد، راه‌های مختلفی برای پیاده‌سازی این استراتژی وجود دارد که به‌طور خلاصه شامل آربیتراژ ریسک، آربیتراژ خرده‌فروشی، آربیتراژ قابل‌تبدیل، آربیتراژ منفی و آربیتراژ آماری می‌شود که به‌تفصیل در ادامه توضیح خواهیم داد:

آربیتراژ ریسک (Risk): این روش یکی از روش‌های پرطرفدار در بین صندوق‌های تأمینی است. این فرصت معاملاتی زمانی اتفاق می‌افتد که دو سهم در حال اقدام است. لذا معامله‌گر سهمی را مورد هدف قرار داده و آن را خریداری می‌کند و سپس در کوتاه‌مدت بعد از ادغام شدن آن را می‌فروشد. نام دیگر این روش Merger است.

آربیتراژ خرده‌فروشی(Retail Arbitrage): درست مانند کاری که وارن بافت در سن 6 سالگی انجام می‌داد، با خرید عمده و فروش خرد، می‌توان سود خوبی به دست آورد. با نگاهی به سایت EBay متوجه خواهید شد  که صدها محصول خریداری‌شده در چین، به‌صورت آنلاین و باقیمتی بالاتر در بازارهای دیگر فروخته می‌شود.

آربیتراژ قابل‌تبدیل (convertible): یکی دیگر از روش‌های بسیار محبوب برای آربیتراژ گرفتن استراتژی آربیتراژ قابل‌تبدیل است، به شکلی که شخص در کوتاه‌مدت یک اوراق بهادار قابل‌تبدیل خریداری می‌کند و سهام اصلی آن را می‌فروشد.

آربیتراژ منفی(Negative Arbitrage):به‌نوعی فرصت ازدست‌رفته گفته می‌شود، که نرخ بدهی که وام‌گیرنده پرداخت می‌کند  (به‌عنوان‌مثال یک ناشر اوراق قرضه) بالاتر از نرخ سود سرمایه‌گذاری آن وجه است.

   آربیتراژ آماری (Statistical Arbitrage): یک روش آربیتراژ گرفتن است که شامل مدل‌های مختلف آماری پیچیده‌ای می‌باشد و به‌طورمعمول این فرصت‌های معاملاتی توسط ابزارهای پیچیده مالی و ربات‌های آربیتراژ جستجو می‌شود. این مدل‌ها معمولاً بر اساس استراتژی‌های بازگشت متوسط هستند و به ‌قدرت محاسباتی قابل‌توجهی نیاز دارند.این روش شامل استفاده از مدل‌های داده کمی برای تجارت ارزهای دیجیتال است. یک ربات آربیتراژ آماری ممکن است صدها رمزارز مختلف را یک‌باره معامله کند. معمولاً این ربات‌ها با استدلال ریاضی به سوددهی می‌رسند.

آربیتراژ مثلثی: این روش بر اساس تفاوت قیمت بین سه رمزارز پایه در یک صرافی است به این صورت که تریدر ممکن است یک فرصت مناسب برای آربیتراژ گرفتن بین سه ارز بیت کوین، اتریوم و ریپل ببیند به این صورت که ممکن است با فروش بیت کوین اتریوم بخرد و سپس با اتریوم ریپل خریداری کند و سپس با ریپل مجدداً بیت کوین خریداری کند. اگر این فرصت معاملاتی درست تشخیص داده شود و به‌موقع از آن بهره‌گیری شود، در پایان این معاملات بیت کوین بیشتری نسبت به ابتدا خواهیم داشت. ازآنجاکه تمامی این معاملات در یک صرافی اتفاق می‌افتد، کارمزد این انتقالات مسئله‌ای نیست.

آربیتراژ مالی غیرمتمرکز ( DeFi ): DeFi به پروتکل‌های مالی اطلاق می‌شود که به‌عنوان پروتکل‌های کامپیوتری وام‌دهی عمل می‌کنند و معماری و طراحی پیشرفته آن‌ها را برای آربیتراژ گرفتن مناسب می‌کند.

هدف از این استراتژی جلب سود از بازده‌های مختلف ارائه‌شده توسط پروتکل‌های وام‌دهی است. برای مثال اگر یک پلتفرم بازدهی 10 درصدی از بیت کوین ارائه دهد و دیگری سهم بازدهی 11 درصدی از بیت کوین ارائه دهد، در آن صورت یک معامله‌گر می‌تواند بازده خود را به یک بازده بالا تبدیل کند تا 1 درصد اضافی کسب سود کند. چندین پلتفرم این کار را به‌صورت خودکار انجام می‌دهند.

Yearn.Finance، پروژه DeFi، به‌طور خودکار وجوه را از طریق پروتکل‌های مختلف مالی غیرمتمرکز جابجا می‌کند تا بهترین بازده را به دست آورد.

آربیتراژ با سرمایه اندک:

آربیتراژ گرفتن با سرمایه‌های اندک ازنظر تئوری سود ده هستند اما در عمل دست‌یابی به آن‌ها مشکل است. رقابت گسترده میان کارگزاران باعث افزایش کارایی بازار شده و تفاوت قیمت‌ها تا حد زیادی کنترل می‌شود. علاوه بر اینکه خریدوفروش در بازارهای مالی همواره با کارمزد همراه است لذا آربیتراژ گرفتن برای سرمایه‌های اندک عملاً سود ده نیست.

فرصت آربیتراژ در بازار رمزارزها:

همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادیم، آربیتراژ گرفتن به معنای خرید یک دارایی در بازار ارزان‌تر و فروش آن در بازار گران‌تر در بازه زمانی کوتاه‌مدت است. در بازار ارزهای دیجیتال نیز با توجه به وجود صرافی‌های متعدد در این حوزه و وجود نوسانات قیمت شدید و دائمی در این  بازار، فرصت‌های معاملاتی مناسبی ممکن است رخ دهد. اگرچه اشخاصی که از این استراتژی در بازار ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند مطلع‌اند که این روش همواره سود ده نیست  عاملی که در این رویه بسیار تأثیرگذار است “زمان” است.

آربیتراژ ارزهای دیجیتال از رمزارزها به‌عنوان دارایی موردنظر استفاده می‌نماید. همان‌طور که اشاره شد در این روش از اختلاف قیمت فروش یک ارز خاص در صرافی‌های مختلف کسب درآمد می‌شود. برای مثال فرض کنید در صرافی کوینکس بیت کوین به قیمت 21000 معامله می‌شود در حالیکه در صرافی بایننس بیت کوین با قیمت  21250 در حال معامله است. پس با خرید سریع و به‌موقع بیت کوین در صرافی کوینکس و فروش آن در بایننس می‌شود سود خوبی به دست آورد.

پلتفرم‌ها آربیتراژ برای ارزهای دیجیتال:

Arbitrage.Expert

یکی از پلتفرم‌هایی  که برای آربیتراژ گرفتن در ارزهای دیجیتال می‌توان از آن استفاده کرد ، وب‌سایت Arbitrage.Expert یک نسخه ربات تریدر است. ربات‌های تریدر نرم‌افزارهایی هستند که به‌طور خودکار ، معاملات ارزهای دیجیتال را انجام می‌دهند ، مزایای استفاده از ربات‌ها این است که معاملات زودتر انجام می‌گیرد و آن‌ها با سرعت بیشتری اختلاف قیمت در صرافی‌های مختلف را شناسایی می‌کنند .

Bitsgap

این ابزار نیز قادر است فرصت‌های آربیتراژ گیری را به معامله کران نشان دهد و به آن‌ها برای استفاده از این استراتژی کمک می‌کند. این ابزار از ارزهای فیات مانند دلار و یورو نیز پشتیبانی می‌کنند و همچنین کارمزد آن بر اساس میزان سودی است که شما از یک معامله به دست می‌آورید.

ربات‌ها و ابزارهای زیادی برای آربیتراژ گرفتن در بازار ارزهای دیجیتال وجود دارد که برای بهره‌گیری از این بازار قابل‌استفاده هستند اما همچنین پروژه‌های کلاه‌برداری زیادی نیز در این بازار وجود دارد پس حتماً قبل از استفاده از هر ابزاری در این زمینه از اعتبار آن مطمئن شوید. همچنین روزانه ربات‌های مشابه زیادی در این زمینه کد نویسی می‌شوند. اگرچه خیلی از افراد از این استراتژی به‌صورت دستی و بدون استفاده از هیچ رباتی بهره می‌برند.

خطرات معاملات آربیتراژی

به‌طور خلاصه تمامی خطرات ناشی از این معاملات مربوط به زمان است. تأخیر در انجام سفارش و همچنین حرکت قیمت‌ها دو دلیل عمده به خطر افتادن این دسته از معاملات است. به‌طوری‌که گاه‌ها پس از سفارش گذاری، اندازه سفارش از ارزان‌ترین پیشنهاد بزرگ‌تر است. با توجه به حاشیه سود پایین در آربیتراژ ارزهای دیجیتال، ممکن است این تأخیر در سفارش گذاری باعث از بین رفتن کامل حاشیه سود معامله شود. 

حرکت قیمت‌ها نیز به همین دلیل ممکن است حاشیه سود احتمالی حاصل از آربیتراژ گرفتن را از بین ببرد.

 در آخر لازم به ذکر است که این استراتژی برای خرده سهام‌داران و کسانی که سرمایه اندکی دارند با توجه به کارمزدهای بالا صرافی‌ها معمولاً توجیه اقتصادی ندارد. در بازار ارزهای دیجیتال، خرید از یک صرافی باقیمت پایین‌تر و فروش در یک صرافی باقیمت بالاتر یکی از بهترین روش‌های استفاده از آربیتراژ است.